Atların Uykusu Sadece Dakikalar Sürüyor: Ayakta Uyumanın Sırrı Ne?
Bilim insanları, atların uykuda bile tetikte kalmalarını sağlayan “kilitleme mekanizmasını” çözmeye başladı. Bu sayede atlar, dakikalar süren uykularını ayakta geçiriyor.
Atlar, doğadaki en dikkatli canlılardan biri. Ancak onların uyuma biçimi, diğer memelilerden oldukça farklı. Bilim insanlarına göre atlar, yalnızca birkaç dakikalık kısa uykularla yetiniyor ve bunu çoğunlukla ayakta yapıyor. Peki bu nasıl mümkün oluyor?
Ayakta Uyumanın Bilimsel Sırrı: “Stay Apparatus”
Uzmanlara göre atların ayakta uyuyabilmesini sağlayan şey, “stay apparatus” adı verilen özel bir kas ve tendon sistemi.
Bu sistem, atların arka bacaklarındaki eklemleri kilitleyerek, vücut ağırlığını iskelet üzerine eşit şekilde dağıtıyor. Böylece hayvan, kas gücü harcamadan denge içinde durabiliyor.
Veteriner fizyoloji uzmanı Dr. Caroline Nystrom, “Atlar için ayakta uyumak bir savunma mekanizması. Doğada yırtıcı tehlikesi altındayken, saniyeler içinde kaçabilecek durumda kalmaları hayatta kalma şanslarını artırıyor,” diyor.
Günde Sadece Birkaç Dakikalık Derin Uyku
Araştırmalar, atların 24 saat içinde toplamda yaklaşık 3 saat kadar dinlendiğini, ancak bunun yalnızca 10–30 dakikasının derin uyku evresinde geçtiğini gösteriyor.
Derin uyku için ise mutlaka yere uzanmaları gerekiyor — çünkü bu evrede kaslar tamamen gevşiyor ve “stay apparatus” devre dışı kalıyor.
Bilim insanları, serbest ortamda yaşayan atların genellikle gece saatlerinde kısa süreliğine uzandığını, çiftlik veya ahır ortamında ise bu sürenin daha düzenli hale geldiğini belirtiyor.
Sosyal Uyku Alışkanlığı: Nöbetleşe Dinleniyorlar
At sürüleri arasında “nöbetleşe uyuma” davranışı da gözlemleniyor.
Bir grup at dinlenirken, diğerleri çevreyi gözlemleyerek potansiyel tehlikelere karşı tetikte kalıyor. Bu strateji, binlerce yıllık evrimsel bir alışkanlığın sonucu olarak görülüyor.
“Uyku, atlar için bir konfor değil; güvenli bir fırsat meselesi,” diyen etoloji uzmanı Prof. Linda Parsons, “Bu nedenle onlar için 20 dakikalık güvenli uyku, saatlerce huzurlu dinlenmeye bedel,” ifadesini kullanıyor.
Yazar
