Hayvan sevgisi mi, insanlardan kaçış mı?
İnsanların birbirine yabancılaştığı bir dönemde hayvanlara yönelen sevgi artıyor. Bu yöneliş bir kaçış mı, yoksa sessiz bir arayış mı?
Günümüzde birçok insan, hemcinsleriyle kurmakta zorlandığı bağları hayvanlarla telafi etmeye çalışıyor. Özellikle kedi ve köpeklerle kurulan yakın ilişkiler, bireysel bir tercih olmanın ötesinde toplumsal bir eğilime işaret ediyor.
Yabancılaşma arttıkça hayvanlara yöneliş
Toplumda insanlar arasındaki mesafe büyüdükçe, hayvanlarla kurulan ülfet daha görünür hale geliyor. Kedi ve köpekler, çoğu insan için koşulsuz kabulün ve sessiz dostluğun sembolü olarak öne çıkıyor. Bu bağ, kimi zaman yalnızlığın, kimi zaman da insanlardan beklenen şefkatin bulunamamasının sonucu olarak şekilleniyor.
Uzmanlara göre hayvan sevgisi, belirli ölçüler içinde kaldığında olumlu bir duygusal destek sunabiliyor. Ancak hayvanların insan ilişkilerinin yerine ikame edilmesi, bireysel ve toplumsal açıdan sorgulanması gereken bir noktaya işaret ediyor.
Hayvan sevgisi bir kaçış mı?
Bazı yorumcular, hayvanlara yönelen bu yoğun sevginin bir “kaçış refleksi” olabileceğini savunuyor. İnsan ilişkilerinde hayal kırıklığı yaşayan bireyler, hayvanlarla daha güvenli ve çatışmasız bir bağ kurmayı tercih edebiliyor.
Bu durum, tarihte de farklı örneklerle karşımıza çıkıyor. İslam tarihinde Ebu Hureyre’nin “kediciğin babası” anlamına gelen lakabıyla anılması, insan-hayvan dostluğunun köklü bir geçmişe sahip olduğunu gösteriyor.
Dostluk mu, tepki mi?
Hayvanlarla kurulan ilişkiler her zaman sevgi merkezli olmayabiliyor. Bazı bireyler, vahşi hayvanlara yönelerek bu ilişkiyi bir tür meydan okuma ya da tepki biçimi haline getirebiliyor. Uzmanlara göre bu tür tercihler, sevgi arayışından çok psikolojik bir karşı duruşu yansıtıyor.
Buna karşın köpekler ve kediler, tarih boyunca en yaygın “dost” hayvanlar olarak öne çıkıyor. Bu dostluk, kimi zaman edebiyata ve düşünce dünyasına da yansımış durumda.
Tarihsel ve düşünsel arka plan
İbn Merzuban olarak tanınan Ebubekir bin Halef el-Bağdadi’nin kaleme aldığı “Fadlu’l Kilab ala Kesirin Mimmen Lebise’s Siyab” adlı eser, hayvanların –özellikle köpeklerin– bazı insanlardan neden tercih edilebildiğini gerekçeleriyle ele alıyor. Eserde, hayvanlara mutlak bir üstünlük atfedilmiyor; ancak kimi insani zaaflara dikkat çekiliyor.
Benzer şekilde modern dönemde de hayvanlarla kurulan bu bağın izleri görülüyor. Bazı yazarlar ve düşünürler, hayvan sevgisini toplumsal merhametin bir aynası olarak değerlendiriyor.
İnsan ve hayvan arasındaki denge
İslam düşüncesinde insan, “eşref-i mahlûkat” olarak tanımlanıyor. Ancak bu üstünlüğün ahlaki sorumluluklarla sınırlı olduğu vurgulanıyor. Hadislerde müminin, “ülfet eden ve kendisiyle ülfet edilen” kişi olduğu belirtiliyor.
Bu bakış açısına göre hayvan sevgisi, insan sevgisinin alternatifi değil; onun tamamlayıcısı olmalı.
Yazar
